DİNAZORLAR
Achelousaurus
Achelousaurus (Yunanca: Ἀχελῷος Achelous ‘Yunan nehir tanrısı’, sauros ‘kertenkele’) ,Achelousaurus’un Geç Kretase devrinde, Kuzey Amerika’da yaşadığı sanılmaktadır. Papağan benzeri gagası, burnu ile gözlerinin üzerinde kemikli çıkıntılar ve uzun yakasının sonunda iki boynuzu olan, dörtayaklı bir otoburdur. 6 metrelik uzunluğuyla, orta boyda bir ceratops dinozordur.
1995 yılında, Scott Sampson tarafından adlandırılmıştır. Özel isim, Montana’daki dinozor keşifleriyle tanınan önemli bir Amerikalı paleontolog olan, Jack Horner’in onuruna verilmiştir. Bilinen üç kafatasında da, diğer ceratops dinozorlarda boynuzların olduğu yerlerde, kemikli çıkıntılar vardır.
İlk bilgiler, Achelousaurus’un, Einosaurus(Achelousaurus gibi yakasının sonunda iki boynuz vardır) gibi değişik boynuzlara sahip ceratopslar ile boynuzsuz Pachyrhinosaurus arasında geçiş formu özelliği gösterdiğini işaret etmişti. Aynı soy çizgisinden olup olmadıkları belirsiz olsa da, bulunan bu üç örnek te, Ceratopsidae familyası ve Centrosaurinae altfamilyası içinde, Pachyrhinosaurini oymağına en azından yakın görünmektedir; çoğunlukla da birleştirilir(Sampson, 1995; Dodson et al., 2004).
Achelousaurus, Montana’nın Campanian (Geç Kretase devrinde bir evre) formasyonlarından bilinir (83-74 milyon yıl önce). Achelousaurus, bu formasyonun en üst bölümünde bulundu; bu yüzden, bu devrin sonlarına doğru yaşadığı tahmin ediliyor. Bu formasyonda bulunan diğer dinozorlar; Daspletosaurus, Bambiraptor, Euoplocephalus, Maiasaura ve Einiosaurus’ tur.
Achelousaurus’ un bilinen üç kafatası da Bozeman’daki Rockies Müzesi’nde bulunmaktadır. Yetişkin bir Achelousaurus’ un kafası (yakasındaki boynuzlar dahil) 1.6 m kadardır.
Tyrannosaurus
Tyrannosaurus, Jura Devrinin sonları (150 milyon yıl önce) ile Kretase Devrinin sonları (65 myö) arasında yaşamış avcı bir dinozor cinsi.[1] Tyrannosaurların çoğu, kafatasları 1 metreden daha uzun olan iri avcılardı. Grubun en iri ve en çok bilinen türü, Latince adı genellikle, "zorba kertenkelelerin kralı"[2] olarak tercüme edilen Tyrannosaurus rex (T. rex)dir.[1] T. rex, güçlü arka ayakları üzerinde yürüyen; genellikle ufkî şekilde duran ve kuyruğu ile dengesini sağlayan; uzunluğu 14 metreyi, dik durduğunda boyu 6,5 metreyi geçen; yetişkinleri 4-7 ton ağırlığında olan devasa bir canlıydı.[1] Kuzey Amerika, Çin ve büyük bir olasılıkla Güney Amerika ile Hindistan'da yaşamıştır.
Arka ayakları oldukça büyük olmasına rağmen ön ayakları oldukça küçük ve vücudunun ön kısmındaydı. Arka ayaklarında üçü önde biri arkada olmak üzere dört parmak, ön ayaklarında iki ince parmak bulunuyordu. Ön ayakların tam olarak ne işe yaradığı bilinmiyor. Bu ayaklar ağzına yemek götüremeyeceği kadar kısaydı. Bazı uzmanlar ön ayaklarının tyrannosaurusun doğrulmasına yardımcı olduğunu söylemektedirler.[kaynak belirtilmeli]
Ağır kafasını kısa ve güçlü bir boyun tutuyordu. Ağzında 20 cm lik dişler bulunuyordu. Avını daha iyi tutabilmesi için dişleri hafif içeri kıvrıktı. Köpekbalığı gibi tyrannosaurus da kırılan dişlerinin yerine yenisi geliyordu.
Tyrannosaurlar, günümüzdeki pek çok fırsatçı etçil hayvan gibi, muhtemelen, hem avcı hem de leşçiydiler.[1] Bazı T. rex fosilleri, muhtemel kurbanı olan ceratopsia gibi diğer dinazor fosilleri ile birlikte bulunmuştur. Anahtar deliğine benzer göz soketleri ile gözlerin ileriye dönük, birbirini kısmen kapsayan görüş alanı; keskin derinlik hissi olduğuna yorulur ve avcı olduğu argümanını güçlendirir. Aynı şekilde sağlam, iri ve iyi muhafaza edilen kafatası; iri ve güçlü çenesi de avcı olduğu görüşünü destekler. Kurbanlarındaki diş izleri, T. rexin eti dişlerini geçirip yırtarak yediğini göstermektedir. Bu işlem esnasında, güçlü boyun ve bacak kaslarını eti kemikten ayırmak için kullanıyordu.
Herrerasaurus
Herrerasaurus (Latince ismi Herrerasaurus ischigualastensis-Herrerasaurusun anlamı Herrera'nın kertenkelesi, keşfeden kişinin anısına verilmiş isim, öteki adları Ischisaurus ve Frenguellisaurus) orta boy-(3 ila 6 metre uzunluğunda 1,5 metre yüksekliğinde ve 210–350 kilogram ağırlığında)-bir etobour dinozordur.
Herrerasaurus, muhtemelen pek çok büyük etobur dinozorunda atasıydı. Bu dinozor türü 3 ila 5 kişilik sürüler halinde avlanmış ve dönemindeki pek çok hayvanı avlayabilmişti. Bu türün iyi avcılık üzelliklerine sahip olduğu bilinmektedir. Döneminin çoğu avcısının aksine iki ayak üstünde yürümüş ve öndeki iki uzvu güçlü kollar haline gelmişti. Bu sayede dönemindeki avcılardan hem daha hızlı hemde daha güçlü hale gelmiştir. Avları arasında devasa sauropodların atası olan büyük Plateosaurus'larda bulunuyordu. Muhtemelen pek çok büyük yırtıcı dinozor gibi yumurtluyor ve yavrularına yetişkinliğe ulaşana kadar bakıyordu. Avcı dinozorların ilk temsilcilerindendi.
Kölofiz
Coelophysis (Türkçesi Seolofifis-Coelophysis anlamı-içi boş vücut) Triassic dönemden 1 metrelik 3 ayak boyundaki etçil bir dinozor türü. Coelophysis'lerin büyük sürüler halinde dolaştığı bilinmektedir; Çünkü neredeyse bulunan tüm iskeletler beraber ve aynı yerde bulunmuştur. Bu dinozor türünün oldukça dinamik ve hafif bir yapısı vardır ve bu dinozor türü iki ayağı üzerinde yürümektedir. Bu dinozor türü etçildir. Genellikle dönemindeki küçük canlılarla (Küçük fare benzeri memeliler, böcekler ve diğer küçük canlılar) beslenmiştir. Bu dinozor türünün tüyleri olup olmadığı bilinmemektedir. Tüyleri olsa da fazla uzun olmayacağı gibi sıcak çöl gündüzlerinde serinleme ve soğuk çöl gecelerinde sıcaklık için kısa olması muhtemeldir. Coelophysis dinozor familyasının en erken temsilcilerinden biridir. Dinozor standartlarına göre zeki denilebilir. Yakın zamana dek bulunan bir fosilden dolayı bu türün uzak akrabaları Komodo Ejderleri gibi yamyam olduğu düşünülmekte idi. Fakat araştırmalar sonucunda iskeletin karnındakinin kendi türünden olmadığı aksine o döneme ait küçük timsahgillerden olduğu ortaya çıkarıldı; Ama fosil azlığından dolayı halen bu dinozor türünün yavrularına bakıp bakmadığı bilinmiyor. Bu dinozor türünün iyi bir görüş yeteneği ve muhtemelen iyi bir koku alma duyusu vardı. Bu dinozor türü hem avcı hemde leşçildi. Oldukça hızlı bir tür olduğu ve döneminin şartlarına gayet iyi uyum sağladığı biliniyor. Bu dinozor türü pek çok etoburun (Allasurus ve Tiranozor dahil) ortak atası idi.
Dilophosaurus
Dilophosaurus, etobur bir dinozor cinsidir. Yırtıcı bir dinozordur ve boyu 3 metreye kadar çıkabilir. Kendisinden zayıf olanlara saldırır. Kurbanlarına zehirli bir tükürük atarak onları kör edebileceği iddia edildiyse de Dilophosaurus'un böyle bir yeteneği yoktur. Bazı bilim insanları dilophosaurus'un çene kemiğinin güçlü olmadığını ve bu yüzden de otoburların ondan tek başınayken kurtulabileceğini savunmaktalar. Fakat dilophosaurus'lar çok büyük bir ihtimalle sürü halinde dolaşıp birlikte avlanıyorlardı.
Ceratosaurus
Ceratosaurus, (anlamı: boynuzlu kertenkele), 156-145 milyon yıl önce yaşadığı tahmin edilen etçil bir dinozor türüdür. 4-6 metre boyundaki bu türün ağırlığı genellikle 500 kg 1 ton arasındadır.
İki bacağı üzerinde yürür ve boynu "S" şeklindedir. Burnunun ucunda bir boynuz yer alır. Keskin gözlere sahip olduğu düşünülür. Gözlerinin üzerinde kemiksi yumrular vardır.
Carnotaurus
Carnotaurus (Etçil Boğa) iri bir etoburdu. T-Rex ve Allosaurus 'la aynı gruptandı. Çukur bir kafatasına ve gözlerinin hemen üzerinde bulunan kısa boynuzlara sahipti. Uzun ve kaslı bacakları avından daha hızlı olmasın sağlıyordu. 9.0 metre uzunluğunda ve 3.5 metre boyunda olabiliyorlardı. Ve avlarını pusuya yatarak beklerlerdi.Avını bir hamlede yiyebilen keskin dişlere sahipti.Çok tehlikeli ve asil bir dinozordu.
Spinosaurus
Spinosaurus 100 ya da 93 milyon yıl önce kretase döneminin albiyen katından erken cenomanian katına kadar şimdiki Kuzey Afrika'da yaşamış olan teropod dinozor cinsidir. Alman paleontolog Ernst Stromer tarafından tanımlanan bu cins ilk olarak 1910'larda Mısır'da keşfedilen kalıntılardan biliniyor. Bu kalıntılar 2. Dünya Savaşı esnasında yok edildi, ancak kafatasına ait ekstra parçalar son yıllarda gün yüzüne çıktı. Tanımlanan fosillerin bir veya iki türe ait olduğu konusu açık değildir. Fas'ta toparlanan S. marocannus potansiyel bir tür olmasına rağmen cinsin en iyi bilinen türü Mısır'daki S. aegyptiacustur.
Spinosaurus 'un omugasından dışarıya doğru genişlemiş olan 2 metreye kadar erişebilen uzun ayırdedici çıkıntıları bulunur. Bazı yazarların bunun kaslarla kaplı kambur veya kabartı şeklinde olduğunu öne sürmesine rağmen muhtemelen yelkenli şeklindeki bu çıkıntılar deri ile birbirlerine bağlıydılar. Bu yapı için termoregülasyon ve gösteriş de dahil çok yönlü işlevler öne sürüldü. Yapılan son tahminlere göre Spinosaurus bilinen bütün etçil dinozorlar içerisinde (Tyrannosaurus rex ve Giganotosaurus da dahil) en büyük olanıdır. Bu tahminlere göre Spinosaurus yaklaşık olarak 16, 18 metre uzunluğunda ve 7, 9 ton ağırlığındadır.
Spinosaurusun dinozor meraklıları tarafından büyüklüğü, yelkensi çıkıntısı ve uzun kafatası ile bilinmesine rağmen dinozor en çok yakın zamanda keşfedilen birkaç diş ve kafatası parçasının dışında yok edilen kalıntılarından bilinir. Buna ek olarak şimdiye kadar dinozorun sadece belkemiği ve kafatası ayrıntılı bir şekilde tanımlandı, kol ya da bacak kemikleri henüz bulunamadı. Spinosaurusun çene ve kafatası ile ilgili makale 2005'te yayımlandı. Bu makaleye göre dinozorun yaklaşık 1.75 metre olduğu tahmin edilen kafatası etçil dinozorlar içinde en uzunudur. Kafatasında testere gibi olma niteliği azalmış aralıksız konik şekilli dişlerin olduğu, çene ve burundan oluşan dar kısım vardı. Yukarı çenenin en ön kısmının her iki yanında ve üst çene kemiğinin orta ön kısmında (inter maksiller kemik) altı veya yedi diş ve onların arkasındaki çene kemiğinde on iki diş vardı. İnter maksiller kemikteki ikinci ve üçüncü diş diğerlerinden farkedilebilir bir şekilde büyüktü. Bu dişler diğer dişler ve anterior maksilladaki büyük diş arasında bir boşluk oluşturuyordu. Bu boşluk alt çenedeki büyük diş tarafından kaplanıyordu. Çene ve burundan oluşan kısmın büyük anterior dişleri tutan en uç tarafı genişti. Gözlerin hemen önünde küçük bir kabartı bulunuyordu.Ancak bulunanlara rağmen hala davranışları hakkında en ufak bir bilgimiz yoktur.Etobur olduğu kesin olarak bilinen çok az gerçekten biridir.Hızı hala bilinmiyor;ancak saatte 60 ila 70 kilometre hızla koştuğu tahmin ediliyor.[1]
Spinosaurusun yelkeni sırt omurlarından büyüyen oldukça uzun sinirsel dikenlerden oluşur. Bu dikenler büyüdükleri omurlardan yedi ya da on bir kat daha büyüktür.
Allosaurus
Allosaurus büyük etobur dinozorlardandır. Geç Jura devrinde Kuzey Amerika'nın bilinen en büyük etobur dinozoruydu.Allosaurus 1877 yılında paleontolog Othniel C. Marsh tarafından adlandırılmıştır. Hemen hemen tam olan ilk fosili, 1883'te Kolorado'da (ABD), M.P. Felch tarafından bulunmuştur.Allosaurus iki ayağı üzerinde yürürdü. S şeklinde boynu ve diğer dinozorlardan farklı olan bir omurgası vardı. Farklı omurga yapısı ona bu ismi kazandırmıştır; "Allosaurus = farklı kertenkele". Güçlü bir kuyruğa ve iri bir gövdeye sahipti. Ön ayakları kısa ve üç parmaklıydı. Pençeleri 15 cm kadardı. Bu türün üyeleri 9-12 m uzunluğa ve 2-4,5 ton ağırlığa erişebilirlerdi. Allosaurus 'un çene ve kafatası yapısı bilim adamları tarafından incelendiğinde alt ve üst çenesiyle ısırdığı zaman uyguladığı basıncın bir aslanınkinden zayıf olduğu saptandı. Ancak Allosaurus, bu dezavantajını jilet keskinliğindeki tırtıklı dişleri,güçlü boynunun da yardımıyla uyguladığı kendine has balta vuruşu şeklindeki üst çenesiyle yaptığı ilginç ısırığıyla kapatıyordu.
Velociraptor
Velociraptor (anlamı: hızlı hırsız), 75-71 milyon yıl önce, geç Kretase döneminde yaşadığı tahmin edilen etobur bir dinozor türüdür.
Ağırlığının yaklaşık 15 kg civarında olduğu düşünülen bu türün boyu, kuyruk ucundan burnuna 200 cm, yerden yüksekliği ise 50 cm kadardı. İki bacağı üzerinde yürüyen Velociraptor saatte 40 km hızla koşabilir ve sıçrayabilir. En hızlı dinozorlardandır. Boynu "S" şeklindedir. Sert kuyruğu sayesinde dengesini sağlayabilir ve hızlı dönüşler yapabilir. Ayrıca yaklaşık 15 cm. uzunluğunda orak şeklinde tırnağa sahip baş parmakları ile ölümcül bir yırtıcıdır. Avlanırken jilet gibi keskin dişlerini, güçlü pençelerini, ağırlığını ve kuvvetli çenesini kullanırdı. Sivri pençesini kurbanının damarına saplayarak üç beş saniye içinde ölmesini sağlardı. Grup halinde avlanırlardı. Diğer dinozorlardan ayrılan en önemli özelliği zekasıdır. Raptor zekası filmlere konu olmuştur. Velociraptor'a Jurassic Park film serisinde de rastlayabilirsiniz. Ama bu seride normal boyundan daha uzun gösterilerek bir yanlışlık yapılmıştır. Aslında Velociraptor bildiğimiz hindiden daha uzun değildir. Ayrıca Velociraptor çok küçük ve ilkel kanatlara sahipti. Kanatlarını küçüklüklerinden dolayı uçmak için kullanamıyordu ama bilim adamlarının son araştırmalarına göre kanatlarını avlanma sırasında rahat ve hızlı manevra yapabilmek için kullandığı tahmin edilmektedir. Son yıllarda kuşların tarih öncesi atalarının Velociraptor gibi dinozorlor olduğu düşünülmektedir.
Plateosaurus
Plateosaurus (muhtemelen "geniş kertenkele" anlamında, sıklıkla yanlış olarak "düz kertenkele" olarak çevrilir), geç Triassic dönemde yaklaşık 214 ile 204 milyon yıl önce şimdiki Avrupa kıtasında yaşamış olan bir plateosaurid dinozor cinsidir. Plateosaurus, sauropodomorph dinozorların atası olarak "prosauropod" olarak da isimlendirilir. 2011 yılına kadar iki türü keşfedildi; P. engelhardti ve P. gracilis. Geçmişte başka türlerde keşfedilmesine rağmen plateosaurid dinozorların tür taksonomisinde geniş bir görüş birliği olmadığından kabul edilmemiştir.
1834 yılında Johann Friedrich Engelhardt tarafından keşfedildi ve 1837 yılında da Hermann von Meyer tarafından halen geçerli dinozor cinsi olan Plateosaurus olarak tanımlandı. Halen bilim dünyasında en iyi bilinen dinozorlar arasındadır. 100 den fazla iskelet fosili bulunmuştur ve bazıları neredeyse eksiksizdir. Swabia, Almanya'da fosillerinin bulunması Schwäbischer Lindwurm (Swabian ejderhası) takma ismini almasına yol açmıştır.
Plateosaurus; iki ayaklı (bipedal), otçul, uzun hareketli bir boynu ve nispeten küçük bir kafası olan, keskin ama dolgun bitki çiğneme dişleri olan, güçlü arka ayakları olan, kısa ama güçlü kolları ve 3 parmaklı büyük pençeli kavrayıcı elleri olan bir dinozordu. Pençelerini savunma ve beslenme amaçlı kullandığı düşünülüyor. Yetişkin bir "Plateosaurus"'un boyunun 4.8-10 metre arasında ve ağırlığının 600–4000 kg arasında olduğu tahmin edilmektedir. En azından 12-20 yıl yaşadıkları tahmin edilmektedir ancak maksimum ömrü bilinmemektedir.
Apatosaurus
Apatosaurus, (anlamı: aldatıcı kertenkele) Jura döneminin sonunda, yani günümüzden 140 milyon yılı aşkın süre önce Kuzey Amerika’nın batı kesiminde yaşamış otçul dev boyutlu dinozor türü. Dinozorlarla ilgili pek çok filmde ve kitapta kullanıldığı adıyla Brontosaurus da denen bu dev boyutlu dinozora, paleontoloji uzmanları, Apatosaurus adını vermişlerdir. Brachiosaurus, Diplodocus ve Camarasaurus gibi başka dev boyutlu dinozorlarla birlikte, Sauropoda alttakımını oluşturur
Apatosaurus ’un dev, varil biçimi bir bedeni vardı; ayakları 5 parmaklı, bacakları kısa ve kalın, kuyruğu ve boynu uzundu. Toplam uzunluğu 25 m’yi aşıyor, ağırlığı 18-32 ton arasında değişiyordu. İnce uzun kafatası kısa, ama sivri dişlerle donanmıştı. Kafatası ve beyin bağlantıları zayıf olduğundan, genellikle başsız bulunan Apatosaurus 'ların ilk iskeletini bulan (1979) ABD’li paleontoloji uzmanı O.C.Marsh, hemen yakında bulduğu, günümüzde Camarasaurus adı verilen bir dinozorun kafatasının, Apatosaurus iskeletinin eksik parçası olduğunu sanmış, bu yüzden 1970 yıllarında bu yanlış düzeltilinceye kadar, Apatosaurus basık burunlu bir kafası ve burgu gibi dişleri olan bir dinozor olarak betimlenmiştir.
Brachiosaurus
Brachiosaurus ismi Yunanca brachion/βραχιων (kol) ve sauros/σαυρος (kertenkele) kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur.
İlk kez 1900 yılında Batı Kolorado'da (ABD) bulunmuştur. 1903 te Elmer S. Riggs tarafından tanımlanmış ve bu isim verilmiştir. 1909'da Werner Janensch Tanzanya'da (Afrika) pek çok fosil daha bulmuştur. Afrika ve Kuzey Amerika'da fosilleri çokça bulunmaktadır.
Brachiosaurus bilinen en uzun boylu ve büyük dinozorlardandır. Uzun bir boynu, küçük bir kafası ve nispeten kısa bir kuyruğu vardır. Diğer sauropodlar gibi dört ayak üzerinde yürür; ama onlardan farklı olarak ön ayakları arka ayaklarından daha uzundur. Bu sıradışı ön ayaklar ve uzun boynu, ona zürafa benzeri bir duruş verir ve yerden yüksekliği 12-16 metreye kadar çıkabilir. Brachiosaurus 25 m uzunluğa ve tahminen 30 ton ağırlığa ulaşabilir.
Diğer brachiosauridler gibi keski benzeri dişleri vardır ve burun delikleri başının tepesindedir. Alt ve üst çenesinde öne doğru eğimli 26'şar dişi bulunmaktadır. Brachiosaurus bir otoburdur ve muhtemelen yüksek ağaçların yapraklarıyla beslenir. Sürüler halinde yaşarlar ve yemek için göç edebilirlerdi. 100 yıl kadar yaşayabildikleri düşünülmektedir.
Abrictosaurus
Abrictosaurus (uyanık kertenkele) Dinozor çağında şimdiki Afrika'nı güneyinde yaşamış olan Heterodontosauridae familyasından fosil sürüngen cinsi.
Boyları küçük olur ve hem ot ve hem et yerler boyları ise yaklaşık 1.2 metre (4 Feet) olup kiloları ise 45 kilo kadardırlar.
Bu dinozor fosilinin kalıntısının iki tanesi Lesotho'nun Qacha's Nek District kasabası ve Güney Afrika'nın Cape Province şehirlerinde bulunmuştur, Tahminen 200 ya da 190 milyon yıl önce yaşadıkları tahmin edilmekte.Bu dinozorların çamur yataklara yuva yaptıkları tahmin edilir.Yavrularına 1 ila 2 hafta süresince baktıkları tahmin edilmektedir.Ömürlerinin 5 ila 6 yıl olduğu tahmin edilmektedir.
Yapılan araştırmalar sonucu bu mevsimlik oluşum taşkın yataklar ya da kum tepeciklerin koruması için olduğu kanısına varıldı.
Stegosaurus
Stegosaurus, Geç Jura döneminde yaşamış olan Stegosauridae familyasından bir dinozordur.
155-144 milyon yıl önce Kuzey Amerika'da yaşamıştır. Otoburdur. Erişkinlerin uzunlukları en fazla 9 metredir. Ağırlıkları 2 tondur fakat bazı yerlerde yanlış olarak 7 ton olarak gösterilir. Sırtında iki sıra halinde kalkanları vardır. Bu kalkanların vücut ısısını ayarlamak ile ilgili olduğu düşünülmektedir. Bu kalkanların içinde kılcal damarlar vardır. En büyük kalkan 1 metredir. Kuyruğunda ise dört tane sivri ve ölümcül dikeni vardır. Bu özellikleri sayesinde bilinen bir dinozordur. Kuyruk dikenleri ile büyük Jura etoburlarına karşı savunmalıdır.
Küçük bir kafası vardı ve beyni vücuduna oranla oldukça ufaktı.
Euplocephalus
Euoplocephalus sadece 6m (20 ft), ağırlık olarak ise 2 (ton)dur. Euoplocephalus göz kapakları dahil olmak üzere tüm vücudu kemik plakalarla kaplı bir otoburdu. Bu özelliği ve büyüklüğüyle bir tanktan farkı yoktu. Düşmanlarından kendini korumak için dev öldürücü kuyruğunu kullanırdı. Tüm ankylosaurids türü gibi düz, kalın ve üçgen kafası vardı.
Tüm kafası ve vücudu zırh bantlarıyla kaplı olan Euplocephalusun şaşırtıcı derecede bir estetiği var. Yaklaşık 10 ila 15 cm arasındaki uzunlukla bir boynuzu ve bir kuyruk klüpü vardı.
Ankylosaurus
Ankylosaurus, (anlamı: sert zırhlı kertenkele), 70-65 milyon yıl önce yaşadığı düşünülen bir dinozor türüdür.
Otobur beslenen bu tür 7-10 metre boyunda ve 4-7 ton ağırlığındadır. Dört bacağı üzerinde yürür. Ön bacakları arkadakilerden daha kısadır. Sırtı kemik ve plakalarla kaplıdır. Başının arkasından kuyruğuna kadar iki sıra diken bulunmaktadır. Kuyruğunun ucundaki taş gibi kemiği ile çok büyük kayaları bile parçalayabilirdi ve kendisine saldırıldığında saldıran dinozor zarar görürdü (Eğer saldıran dinozor çok güçlü değilse). Bu otobur dinozorun tek saldırısı kuyruğunu dikensiz bir topuz olarak kullanmaktır.
Pachycephalosaurus
Pachycephalosaurus, "kalın kafalı sürüngen" anlamına gelmektedir. 24 santim kalınlığında bir kafatası olan bu dinozor, uzun yıllar yanlış bir düşünceye yol açmıştı. Paleontologlar, onun, zamanımız koçları gibi toslaştığını sanmıştı. Oysa, son yapılan araştırmalar, tos vurmasının olanaksızlığını ortaya çıkarmıştır. Hem boynu "s" harfine benzediği için tos vurmaya uygun değildi, hem de kafatasında hiç iz yoktu. Kafasının çevresinde yumrular bulunan dinozor arka bacakları üzerinde hareket etmekteydi. Kısa ön bacakları beş parmakla sonlanıyordu. 5 metre uzunluğundaki dinozor Pachycephalosauria grubundandı.
Triceratops
Triceratops, 68-65 milyon yıl kadar önce (Geç Kretase dönemi) Kuzey Amerika'da yaşamış otobur bir dinozor türüdür. Kretase döneminin sonunda pek çok canlının yokolduğu büyük felakete kadar yaşamış son dinozor türlerindendir. Triceratops, iri, dört ayaklı bedeni; büyük, kemikli bir yaka ve üç boynuz taşıyan başı; günümüz gergedanlarına olan benzerlikleri ile en kolay tanımlanabilen dinozor türlerinden biridir. Ayrıca, bilinen en büyük etobur dinozorlardan olan Tyrannosaurus ile aynı alanı paylaşmıştır ve onun avladığı hayvanlardandır.
Tanımlandığı 1887 yılından bu yana, henüz tam bir fosili bulunmuş olmasa da, toplanan pek çok kısmi kalıntıdan hareketle iyi tanınan bir dinozordur. Kafalarındaki yakanın ve boynuzlarının fonsiyonu, uzun süre tartışmalara konu olmuştur. Çoğunlukla avcılara karşı savunma silahları olarak görülürler. Ayrıca yeni teorilere göre; bunlar, tıpkı günümüz hayvanları gibi, tür içinde kur yapmak ve üstünlük göstermek amacıyla kullanılmış olabilirler.
Triceratops, paleontologlar tarafından grubu içinde tam olarak nasıl yerleştirileceği konusu tartışılsa da, ceratopsid dinozorlar arasında en iyi bilinenidir. Triceratops horridus ve Triceratops prorsus ismi verilen iki türü geçerli sayılır. Bununla beraber başka pek çok isimlendirilmiş örneği de vardır.
Iguanodon
İguanodon, (anlamı: iguana dişli) 135-125 milyon yıl önce yaşadığı varsayılan bir dinozor türüdür.
Yaklaşık olarak boyu 10-13 metre, ağırlığı 4-5 tondur. Otobur olarak beslenir. Ön ayaklarındaki başparmaklarının üzerinde diken benzeri bir yapı vardır. Bunları besin sağlamak ve kendini savunmak için kullanır. Hem dört hem de iki bacağı üzerinde yürüyebilme yeteneğine sahiptir.
Edmontosaurus
Edmontosaurus 73-65 milyon yıl önce yaşadığı düşünülen otçul bir dinozor türüdür. Adını Kanada'nın Edmonton şehrinden alır.
3-4 ton ağırlığındaki bu canlının boyu 13 m civarındadır. Hem dört hem de iki bacağı üzerinde yürüyebilir. Çok keskin görme, işitme ve koklama duyularına sahiptir. Ördek gagalı dinozorlardandır. Sürü hâlinde dolaşır ve göç ederler. ağaçların arkasına saklandıkları düşünülmektedir.
Parasaurolophus
Parasaurolophus, uzun ibikli, ördek gagalı bir dinozordur. Bu ismi almasını sağlayan ibiğinin ses çıkarmasında etkili olduğu sanılmaktadır.Alberta'da (Kanada)bulunmuş neredeyse tam olan bir fosilinden, ilk kez 1922'de Dr. William A. Parks tarafından tanımlanmış ve adlandırılmıştır. Kuzey Amerika 'da pek çok fosili bulunmaktadır.Parasaurolophus 9-10 m boyunda, 2-2.5 ton ağırlığındadır. 12 m'ye kadar da büyüyebildiği düşünülmektedir. İbiği ile beraber başı 1.6-1.8 m'dir. Beynin bedene oranına bakılırsa orta ölçekte zekaya sahip dinozorlardandır.
